Wim Roos (15/09/1942 - 25/02/2009), a Dutch teacher of music, organist, conductor and composer, born in Utrecht. He can be considered a many sided musician. This already showed when he was a student. In those years he laid the basis he built on well in later days. We can mention these educations: General Musical Development (Rotterdam Academy of Music), Piano (Paul Niessing, picture see below), Organ (Arie Keijzer), Singing (Jo Bollekamp) and Counterpoint.
His musical luggage also contained a course choir-director with Kurt Thomas. In those days he was a laureate at the practical work of the Gewestelijk Orkest Zuid-Holland. (1974/1975). And of course his reputation as director of the Canticum Novum choir has to be mentioned.
He worked as a teacher of music at secondary education (Gereformeerde Scholengemeenschap Randstad) and, for a short time, at the Rotterdam Ballet Academy. He was the organist of the Reformed Church in Rotterdam Delfshaven (Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt), Kuijpersstraat 19, Rotterdam Delfshaven) for more than 35 years (1961 - 2000). In the course of the years he became famous for his organ improvisations, there.
As far as composing is concerned Wim Roos was very active as well. He wrote the music for the so-called 'Grote Avonden' of his school and composed more than 25 musicals. In addition to this he, mostly on request, composed music adaptations of psalms for the organ. His compositions - with and without soloists - show deep religious feeling. Recent compositions are:
Orgelvariaties (op. 40)
Bildendijk-suite for organ (op. 57)
Le Christ Triumphant (op. 59)
Credo for Alto-solo and organ
Psaumes nostalgiques for organ
Beati (op. 62A)
Pater Noster (dedicated to his daughter Mieke) and
Requiem (op. 62B) for soloists, organ, marimba and timpani

DE GROTE VERTROOSTER
Vorige week woensdag overleed de Rotterdamse organist, dirigent en componist Wim Roos, 66 jaar oud. Roos was een markante figuur, die ik jarenlang elke zondag heb horen spelen in de vrijgemaakt-gereformeerde kerk van Rotterdam-Delfshaven.

Graag haal ik enkele herinneringen aan hem op.

"Schrijf je het nou ook op?", roept dominee Jac. van Nieuwkoop vanaf de preekstoel naar boven. Het is 23 april 1978. De predikant heeft zich half omgedraaid tijdens zijn dankwoord na de dienst om organist Wim Roos te bedanken voor zijn spel. Van Nieuwkoop neemt afscheid van de vrijgemaakt-gereformeerde kerk van Rotterdam-Delfshaven om met emeritaat te gaan. Hij kijkt omhoog naar het grote Verschuerenorgel schuin boven hem. Over de balustrade tussen de twee pedaaltorens kijkt Roos naar beneden. Hij doet alsof hij schrikt.

"Schrijf je het nou ook op?" Dat wordt een hele klus, zie je Roos denken. Hij improviseert immers altijd tijdens de diensten, om zo goed mogelijk aan te sluiten bij het moment in de liturgie. Van Nieuwkoop laat duidelijk merken dat hij daar erg van genoten heeft. De organist fronst zijn gezicht en doet in een wanhopig gebaar zijn hand tegen zijn slaap: het is zoveel werk. Dan duikt hij weg, onzichtbaar voor de mensen in de kerk.

Opgetild
Wim Roos (1942) wordt organist van de kerk in Rotterdam-Delfshaven als hij negentien jaar is. Het is 1961 en de kerk en een deel van het orgel worden tegelijkertijd opgeleverd. Hij is dan een van de weinige organisten van de vrijgemaakte kerken met een betaalde functie. Delfshaven kan zich dat veroorloven, want het is een grote gemeente van meer dan duizend zielen. Het gebouw aan de Kuipersstraat heeft 750 zitplaatsen en als het orgel voltooid is, moet het 33 stemmen hebben.
Wij woonden in vrijgemaakt Delfshaven. Ik herinner me dat ik al heel jong onder de indruk was van zijn spel. Als hij speelde, gebeurde er iets. Je werd opgetild en meegenomen. Voorspelbaar was het niet, maar grillig en je snapte precies wat je zong. Dat wilde ik ook: zo organist zijn, zo mensen laten zingen.
Roos heeft een aantal jaren les gehad van Dirk Jansz. Zwart. De eerste jaren speelt hij in de stijl van zijn oud-leermeester en diens beroemde vader. Maar, waarschijnlijk onder invloed van Arie J. Keizer van wie hij later les neemt, verandert zijn stijl. Hij wordt experimenteler. Invloeden van Franse componisten als Franck, Guilmant en Vierne maar ook van de veel modernere Olivier Messiaen worden hoorbaar.
In 1986 is hij 25 jaar organist in Delfshaven. Ruud Waagmeester interviewt hem ter ere daarvan in het Nederlands Dagblad . Roos vertelt over zijn fascinatie voor de Franse romantiek. "Als ik een heel strakke stijl, een barokstijl kies, dan vind ik die niet in het verlengde liggen van de ritmiek en de melodische opbouw van onze psalmen. In die melodieën zitten gregoriaanse elementen, waarop je het best Frans en modern kunt improviseren."
De componisten die Roos als voorbeeld nam, schreven geen voorspelen bij de 150 Geneefse psalmen, die de vrijgemaakten tot in de jaren negentig bijna alleen maar zongen. Roos improviseerde tijdens de kerkdiensten. "Een goede organist is een gelovige organist. Je moet de preek goed volgen, je moet antwoord geven op de preek en daarin ga je de gemeente voor. Je moet je openstellen voor alles wat er gebeurt in de eredienst. Je moet zo spelen dat iedereen vol verwachting en met een blij gemoed zijn of haar hart openzet. (...) Maar doe het zo dat niemand erdoor van slag raakt", zei hij bij zijn 25-jarig jubileum. De kerkenraad van Rotterdam-Delfshaven steunde hem en gaf hem alle ruimte om zijn ideeën uit te werken. Dat was wat dominee Van Nieuwkoop zo aansprak.
In 1982 werd ik plaatsvervangend organist. Roos speelde alle diensten, behalve als hij niet kon. Dan belde hij zijn plaatsvervanger. Om een of andere reden deed hij dat op het allerlaatste moment en gedroeg zich daarbij nukkig. Als op zaterdagavond na tienen de telefoon ging, wist huize Sneep: dat is Wim Roos. Ik stotterde in die tijd nog flink, en voor ik klaar was met het uitspreken van mijn naam, zei hij: "Roos. Morgen twee keer", en hing op. Ondanks voorzichtige pogingen heb ik dat nooit kunnen veranderen.

Doorfietsen
Boven bij het orgel in Delfshaven stond een tafel waarop een bijbel, een psalmboek en een hervormde bundel lagen. De Bijbel stond vol aantekeningen van preken die Roos vanaf zijn voor kerkgangers onzichtbare plaats bij het orgel heeft beluisterd - hij ging tijdens de preek nooit bij zijn vrouw in de kerk zitten. Hij had een priegelig handschrift en schreef bij voorkeur met een viltstift. Gevolg was dat zijn aantekeningen enigszins moeilijk te lezen waren. Als een preek indruk had gemaakt, zette hij datum en de naam van de predikant erbij. Was er in de kantlijn te weinig ruimte, dan werkte hij met voetnoten. Hilarisch waren zijn aantekeningen de Hervormde Bundel . Bij psalm 56 had hij met rood potlood op twee plaatsen rusten doorgestreept en er 'doorfietsen' boven geschreven. Al een aantal jaren voor de invoering van het Gereformeerd Kerkboek in 1975 speelde hij de psalmen volgens de notatie van de Interkerkelijke Psalmberijming. Hij schreef er ter introductie geen stukje over in het kerkblad - hij is er gewoon mee begonnen.

Musical
Roos was lang muziekdocent aan de Gereformeerde Scholengemeenschap in Rotterdam. Hoogtepunten van zijn schoolwerk waren de jaarlijkse Grote Avonden. De school huurt nog steeds elk jaar vier avonden achter elkaar Theater Zuidplein, waar leerlingen een grote musical opvoeren. Roos schreef de muziek. In 1980 deed ik mee aan de Grote Avond en zag hem aan het werk. Hij schreef muziek tijdens de toneelrepetities. Dat deed hij uit zijn hoofd, slechts zo nu en dan een akkoord op de piano aanslaand. Als hij een liedje klaar had, studeerde hij het met de toneelgroep in. Dat inspireerde me om zelf liedjes te schrijven voor de jaarvergaderingen van onze jeugdvereniging en toneelstukken van de pedagogische academie waar ik na de havo naartoe ging.
Met zijn koor Canticum Novum, dat hij in 1971 oprichtte, voerde Roos in de Sint-Laurenskerk of in De Doelen in Roterdam werken uit de koorliteratuur uit. Bach, maar ook Franse componisten als Langlais, Vierne en Gounod. Zijn grote liefde voor Bach bleek tijdens de uitvaartdienst afgelopen maandag, waar een aantal delen uit de Hohe Messe klonken.

Bilderdijk
"Schrijf je het nou ook op?", vroeg dominee Van Nieuwkoop. Met dat opschrijven begon Roos toen hij wegens de ziekte van Parkinson die zich eind jaren negentig openbaarde, al zijn functies moest neerleggen. Al die tijd dat ik hem kende, had ik hem nog maar zelden gesproken. Kort na zijn afscheid als organist in maart 2000 interviewde ik hem. "In mijn hoofd hoor ik klanken die voor mij harmonieus zijn, maar voor luisteraars zijn het dissonanten," zei hij. "Niemand zit op mijn muziek te wachten." Roos ging vanaf 2000 toch componeren. Hij leverde een aantal koraalvoorspelen voor orgel af, hij werkte de muziek voor de musical over Willem Bilderdijk om tot een suite voor orgel, hij schreef een Requiem, een orgelwerk met als titel Le Christ Triomphant en muziek die zijn dochter Mieke, altzangeres, kon zingen: een Credo en een Pater Noster.
Toen in 2000 het interview met hem in de krant stond, belde de oude dominee Van Nieuwkoop naar de redactie. We haalden samen herinneringen op aan de tijd in Delfshaven. "Weet je," zei hij, "als een preek niet lukte, maakte Wim Roos de mensen in de kerk toch nog blij. Ik noem hem daarom de grote vertrooster van dominees."

Canticum Novum, tegenwoordig onder leiding van Wouter Blacquière, geeft morgenavond 7 maart 2009, een concert in de Pelgrimvaderskerk aan de Aelbrechtskolk in Rotterdam-Delfshaven. Ter nagedachtenis aan Wim Roos speelt Blacquière als intermezzo diens Le Christ Triomphant op het Bätz/Witteorgel in de kerk. Aanvang 20.15 uur.